Hoxe é Mércores de Cinza. Nunha sociedade de signos, onde estes son tan importantes, a comunidade cristiá comeza cun xesto que é, á vez, persoal e comunitario. Sobre as nosas cabezas derramamos un pouco de cinza como un signo externo que nos visibiliza simultaneamente nun desexo e sentimento interior: somos fráxiles e pecadores, necesitamos a conversión, é fermoso saborear de novo a misericordia restauradora de Deus. O xesto da cinza expresa todas estas claves, acollendo así a tradición ancestral de tantas tradicións relixiosas que se botaban cinza como signo penitencial.
Os cristiáns comezamos con este xesto un camiño que nos conduce á Pascua. Tras o entroido, que encheu de actividades as nosas rúas e prazas, o xesto da cinza convídanos a meternos na difícil interioridade e poñernos ante o espello da pregunta sobre quen son. Recoñecemos que é máis sinxela a extroversión que a aventura de crecer interiormente, aínda que o necesitamos como a choiva. Vivimos nunha sociedade que dificulta crecer interiormente e, consecuentemente, abócanos a sentirnos ocos, baleiros, deshabitados.
Nese percorrido coresmal que conclúe na Pascua convídasenos fundamentalmente a mirarnos cara a dentro cunha nova luz: e, desta maneira, descubrímonos amados, chamados, habitados, convidados á vida en plenitude, enviados. Percibirse así transforma a vida, a chea de sentido e de esperanza, descóbrea plena e gozosa. Así sente o corazón do cristián cando percorreu este longo camiñar e ábrese a gozar coa aurora do domingo da Pascua.
O signo da cinza vai acompañado tradicionalmente dalgunhas prácticas que o reforzan e o enchen de sentido. A oración axúdanos a que a nosa interioridade non se converta nun ensimesmamento pietista que nos narcotice, senón que se converte nun diálogo e encontro co outro que nos coñece, nos acompaña, nos guía e nos desborda. O xaxún convídanos a renunciar ao superfluo e ao que nos degrada, para ser e percorrer os camiños da auténtica liberdade que nos plenifica. A esmola ábrenos aos necesitados, espertando a nosa mirada con aqueles con quen diariamente compartimos a nosa existencia, repartindo os nosos bens e a nosa vida na construción dun mundo máis fraterno e humano.
Son estas prácticas tradicionais, máis modernas do que habitualmente pensamos, as que nos permiten avivar a nosa esperanza e xerar camiños de auténtica esperanza. Esa esperanza que tanto necesitamos e que se enraíza no fin do noso camiño coresmal: a festa da Pascua. Porque, como nos lembra o papa Francisco: «A esperanza cristiá consiste precisamente nisto: ante a morte, onde parece que todo acaba, recíbese a certeza de que, grazas a Cristo, á súa graza, que nos foi comunicada no bautismo, a vida non remata, senón que se transforma para sempre».
A cinza é unha chamada á conversión. Nese sentido, o Papa, na súa mensaxe para a Coresma deste ano, convídanos a descubrir algunhas chamadas á conversión que nos farán moi ben. A primeira, a sentirnos peregrinos, camiñantes: é importante non deternos, facer un proceso de liberación e de camiño cara á liberdade e a misericordia. Ás veces detémonos na nosa zona de confort e non nos aventuramos a saír en busca de novos proxectos persoais e comunitarios de encontro con Cristo e de evanxelización.
A segunda, a reflexionar sobre a nosa capacidade de acollida, de traballo conxunto e comunitario, de sinodalidade. Nunha sociedade individualista, a Coresma é tempo para redescubrir a importancia de acoller a todos, de coidar a comunidade e camiñar xuntos en Igrexa. Por último, a de edificar un mundo desde a esperanza: isto é, desde a confianza en Deus e na súa gran promesa, a vida eterna, que impulsa nun decidido compromiso pola xustiza, a fraternidade e o coidado da casa común.
Un bo camiño para percorrer e facelo xuntos. Este é o meu desexo. O teu irmán e amigo,
Fernando García Cadiñanos
Bispo de Mondoñedo-Ferrol