Xose M. Salgado coordinou as investigacións, que tamén achegan información sobre un escoiral en Ferreiravella
O vicepresidente da Deputación de Lugo Efrén Castro e o deputado de Rural Daniel García reuníronse este mediodía cos ferreiros da Asociación e co coordinador dos traballos, o xornalista e investigador especializado no mundo do ferro Xosé M. Salgado, para coñecer o resultado destes traballos de pesquisa e recollida, que buscan preservar a memoria dun oficio que a mediados do século XX empregaba a 200 persoas no concello.
Os responsables provinciais subliñaron “a importancia deste traballo para poñer en valor e conservar o patrimonio arredor da tradición do ferro, que é unha sinal de identidade de Riotorto” e ratificaron o apoio a labor da Asociación “para seguir impulsando a tradición do ferro como elemento de dinamización social, cultural e turística para o concello”.
As investigacións realizáronse co apoio económico da Vicepresidencia da Deputación de Lugo, no marco da axuda que a Asociación recibe para os seu funcionamento e actividades, de 14.000 euros.
Máis de 250 pezas relacionadas co oficio
A Asociación Para a Promoción Social dos Ferreiros de Riotorto reuníu máis de 250 pezas, entre distintos tipos de ferramentas, xunto a documentos antigos e fotografías relacionados co ferro. Entre eles, diversas tipoloxías de fouciños, adaptados a diferentes usos, desde os “calixeiros” para as tarefas máis liviáns na horta ata as fouces ou foucíns de monte, para as xestas e matogueiras, pasando polos foucíns para a sega do cereal.
A recolla de material está coidadosamente estructurada en torno a cadafamilia/forxa, xa que era común que cada ferreiro mantivese durantedécadas os mesmos clientes e unha serie de productos adaptados aos mesmos. Ferreiravella, O Mazo, Lorigados, Espasande de Arriba e de Abaixo e mesmo As Rodrigas son os lugares principais onde houbo e hai ferreiros e onde a asociación levou adiante esta pesquisa.
Os materiais foron descritos e identificados, atendendo á procendencia en cada caso concreto, ao ferreiro e a casa de procedencia, que polo xeral constitúe unha saga familiar, xa que en moitos casos o oficio provén de pais, avós e,ata onde a memoria permite chegar, bisavós.
Escoiral no cauce do Rego de Ferreiravella
O segundo traballo céntrase na recollida de noticias orais e documentación sobre un escoiral situado ao longo do cauce do Rego de Ferreiravella, ao que se atribúe unha extensión de máis dun quilómetro. Do xacemento leváronse ao altos fornos de Trubia (Asturias) e Euskadi miles de toneladas das escouras ricas en ferro. Diversos documentos acreditan que os propietarios do terreo percibían 25 pesetas por tonelada métrica.
Esta indagación inicial abriría, segundo Xosé M. Salgado, un novo campo de pesquisas e investigación multidisciplinar orientado a acreditar a antigüidade da explotación deste xacemento e constatar se no espazo agora identificado existiron traballos de siderurxia antiga como fornos de reducción para a produción de ferro, unha tecnoloxía empregada para a obtención deste metal desde a Idade do Ferro ata que no tempo medieval, en que xurden as ferrerías hidráulicas en Europa e transforman os métodos siderúrxicos.