Durante os últimos meses o fenómeno migratorio estivo no centro informativo. Raro era o día que non afloraba algunha cuestión que tivese como tema algún dos múltiples aspectos cos que se relaciona esta realidade. Con dor fomos testemuñas da chegada de caiucos en condicións infrahumanas, de traxedias que se seguen producindo nos tránsitos, do colapso dos centros de acollida, do espectáculo político por reaccións partidistas acerca da xestión, de episodios de rexeitamento nalgúns lugares, pero tamén de experiencias de acollida e integración de inmigrantes, de iniciativas e intervencións realistas e acordes.
Son moitas as perspectivas desde as que mirar este fenómeno. Pero erraremos se non somos capaces de descubrir que detrás de cada experiencia migratoria está sempre unha persoa. Unha persoa no seu misterio de liberdade e na súa vocación de desenvolvemento. Cada persoa na súa singularidade e coa súa historia. Unha persoa como nós que desexa vivir mellor, ter esperanza, futuro, horizonte… en definitiva, ter vida, ser máis. E xunto a cada persoa tamén hai unha familia que a acompaña e sofre a súa ausencia, que a alenta e pon nela a súa confianza. E hai ademais todo un pobo que, como sempre que hai migración, se desangra nos seus fillos mellores e máis preparados.
Non descubro nada novo porque a nosa terra de Galicia sabe moito de emigrar. Así mo contastes en tantos encontros que vou tendo convosco. Así o fixeron millóns de galegos que saíron destes terróns para buscar unha vida mellor que aquí se lles negaba ou vían imposible.
Este domingo celébrase a Xornada Mundial do Migrante e Refuxiado. Un día para pensar persoalmente, pero tamén como Igrexa e como sociedade, como afrontar este fenómeno complexo que, en palabras de Bieito XVI, se converte nun “drama multidimensional”.
Con ese obxectivo de reflexionar sobre as nosas dinámicas actuais parécenme acertadas as palabras dos bispos españois na súa mensaxe para a ocasión: “Habemos de recoñecer que aínda temos zonas de sombra no noso mirar e actuar persoal ou comunitario respecto a as persoas migradas ou refuxiadas. Habemos de vixiar para que as ideoloxías non determinen nin contaminen esa mirada. Evitemos reducionismos que, coa escusa da lexítima diversidade de opcións e visións políticas, greten a comuñón entre católicos e a comuñón cos máis empobrecidos. Por iso, aos migrantes non os idealicemos, pero tampouco os desprecemos ou problematicemos. Non son mellores nin peores que nós, son nós”.
Recoñecemos que o fenómeno, sen ser novo, é complexo e convértese hoxe, quizais, no maior reto como sociedade e comunidade internacional. Entre todos temos que seguir construíndo e
debémolo facer desde algúns principios que todos poidamos compartir. Expresábaos magníficamente o Papa recentemente: “Nunha cousa poderemos estar todos de acordo: neses mares e desertos mortíferos, os migrantes de hoxe non deberían estar – e están, desafortunadamente. Pero non é mediante leis máis restritivas, non é mediante a militarización das fronteiras, non é mediante rexeitamentos como o conseguiremos. Pola contra, conseguirémolo ampliando os roteiros de acceso seguras e as vías de acceso legais para os migrantes, facilitando o refuxio a quen foxe da guerra, da violencia, da persecución e de tantas calamidades; conseguirémolo fomentando por todos os medios unha gobernanza mundial da migración baseada na xustiza, a fraternidade e a solidariedade. E axuntando esforzos para combater o tráfico de seres humanos, para deter aos traficantes criminais que se aproveitan sen piedade da miseria allea”.
Nesta xornada convídovos fundamentalmente a estreitar a man dunha persoa migrante, coñecer a súa historia, atoparnos con ela. Só o coñecemento e a relación permítennos superar prexuízos, ideoloxías, rexeitamentos, falsas noticias. Coidemos a relación con elas, ademais, desde o convencemento de que o encontro cos migrantes é tamén un encontro co mesmo Cristo.
O voso irmán e amigo,
Fernando García Cadiñanos
Bispo de Mondoñedo-Ferrol