Bandeiras Negras de Ecoloxistas en Acción para a illa Pancha e a praia de Arealonga

Como cada ano desde 2005, outorgáronse 6 bandeiras negras, dúas por cada provincia costeira. Un total de 48 Bandeiras Negras no Estado español

A Mariña, 14 de xuño, 2022. Un ano máis, tras unha análise do litoral galego, Ecoloxistas en Acción presentou o informe Bandeiras Negras 2022 Galiza. Trátase dun estudo que recompila as 6 bandeiras que a organización ecoloxista outorga a puntos concretos do litoral español para denunciar por cada provincia un caso de contaminación e outro de mala xestión ambiental.

Na provincia de Pontevedra, a Bandeira Negra por mala xestión recaeu sobre o goberno do concello de Vigo pola xestión ecoloxicamente pouco respectuosa das praias no municipio. A limpeza mecanizada das praias de forma exhaustiva, sen aplicar criterios xeomorfológicos e ambientais de xestión. realizada sistematicamente polo Concello de Vigo non só reduce a biodiversidade costeira, tamén altera os perfís de praia e provoca unha perda de sedimentos. Aínda que a bandeira negra outórgase ao concello de Vigo poderíase facer extensiva a todo o litoral pontevedrés. Por iso, Ecoloxistas en Acción realizou un Manual para a limpeza ecolóxica de praias que foi entregado a todos os concellos costeiros da provincia.

A outra bandeira asignada a provincia de Pontevedra, a Bandeira Negra por contaminación, otorgouse ao Estuario da Foz, no concello de Nigrán. Esta zona produtora de moluscos e lugar de importancia comunitaria no marco da Rede Natura 2000 atópase gravemente degradada debido á contaminación achegada polo río Miñor, con cargas fecais superiores ás normativas permitidas causadas por unha estación depuradora (EDAR) deficiente e verteduras incontrolados ao longo do río.

Na provincia da Coruña, Bandeira Negra por mala xestión recaeu no proxecto de dragaxe ambiental dos sedimentos da Ría do Burgo, no concello de Culleredo. Tras as continuadas demandas realizadas na última década por asociacións veciñais, ecoloxistas (cunha bandeira negra de contaminación en 2019 por Ecoloxistas en Acción), mariscadores, municipios, etc. da necesidade de acometer a dragaxe dos sedimentos contaminados e a recuperación da Ría do Burgo. Por fin, comezaron os traballos de dragaxe cun atraso de máis dunha década no estudo, planificación e licitación da actuación, tras pospoñelo por falta de vontade política e conflitos económicos. Un traballo que se centra na mera limpeza, perdéndose a oportunidade de realizar unha recuperación ambiciosa da ría e renaturalización da contorna.

As Minas de San Finx, no concello de Lousame, foron novamente sinaladas cunha Bandeira Negra por contaminación. No informe denunciase que os labores subterráneos da concesionaria, Tungsten San Finx S.L. pertencentes á empresa australiana Rafaella Resources Ltd. (e anteriormente ao grupo Sacyr), provocan drenaxes acedas de mina, debido ás infiltracións de auga en contacto con quilómetros de galerías. Estas augas residuais industriais mineiras de baixo pH favorecen a disolución de metais pesados. Nas Minas de San Finx, as drenaxes presentan altos niveis de cadmio, cobre e cinc. Especialmente preocupantes son as concentracións de cadmio, definido como substancia perigosa prioritaria.

Na provincia de Lugo, a Bandeira Negra por mala xestión recaeu na privatización da Illa Pancha, no concello de Ribadeo. A pesar de atoparse afectada por diferentes figuras de protección, esta illa está dedicada ao aproveitamento turístico por unha empresa privada. Ese aproveitamento está a producirse desde decembro de 2017 sen que se achegase o Estudo de Impacto Ambiental requirido polo Defensor do Pobo e sen que Autoridade Portuaria nin o Concello de Ribadeo tomen medidas administrativas concretas para permitir o acceso libre dos veciños que esixe a lei de costas.

A outra Bandeira Negra na provincia de Lugo sinala a contaminación da Praia de Arealonga, no concello de San Cosme de Barreiros. Na devandita praia desembocan dous arroios. Un deles, o situado no lado este de a praia, chamado “Rego do Loureiro” discorre polo espazo comprendido entre o Cámping “A Nosa Casa” e un establecemento de restauración nomeado “A Yenka”. O outro, chamado “Rego de San Miguel”, percorre o centro urbano da localidade e vai desembocar no lado occidental da praia. Dous arroios que recollen augas de rede de sumidoiros desembocan na praia. Nun dos casos a depuradora non funciona desde hai anos. No outro a depuradora é insuficiente en época estival.

Ecoloxistas en Acción sinala que, ante todos estes atentados ecolóxicos que crecen en número cada ano, tamén aumentan os movementos veciñais de rexeitamento que cada vez están máis concienciados coa saúde dos ecosistemas terrestres, costeiros e mariños. Con todo, e a pesar da presión e mobilización popular de asociacións, ONG e comunidades veciñais, as administracións fan oídos xordos e actúan tan lentamente que os cambios apenas son apreciables.

Mentres as plataformas e organizacións ecoloxistas procuran que as administracións actúen para eliminar os focos de contaminación, hay impactos que, de xeito individual, podemos evitar como reducir o uso filtros solares que levan as cremas de protección solar que constitúen un importante axente contaminante. A masificación turística supón que o impacto dos filtros solares constitúan un importante perigo para a biodiversidade. As cremas solares poden conter substancias como os disruptores endocrinos, entre outras, que non só afectan á saúde dos seres humanos se non tamén a de mares, ríos ou lagos.

Como sempre, o consumidor ou consumidora xoga un papel fundamental á hora de elixir un produto ou outro, e é conveniente que consultemos a etiquetaxe e informémonos antes de comprar. Con todo, a responsabilidade non debe recaer sobre as persoas particulares senón sobre as administracións públicas, que son as que deben regular a venda de produtos daniños para a saúde das persoas e a dos nosos ecosistemas.

O mesmo ocorre cos plásticos e microplásticos, en especial os plásticos dun só uso. Podemos decidir como consumidores se queremos adquirir un produto envolto en plástico, se queremos pagar a bolsa e se a reutilizamos logo ou a refugamos. E aínda que cada vez haxa unha maior conciencia social respecto diso, isto debe servir para presionar e impulsar medidas políticas.

“O informe Bandeiras Negras 2022 é unha ferramenta para visibilizar casos flagrantes de contaminación e mala xestión ambiental das nosas costas. Todas as administracións teñen que tomar conciencia destes problemas e actuar de maneira inmediata para mellorar a saúde dos nosos ecosistemas, das nosas economías e das propias persoas” subliña Cristóbal López, coordinador do informe Bandeiras Negras 2022.