A marcha percorreu a distancia entre a Fábrica actual e as Antigas Fábricas do S.XVIII e XIX, e unha vez no lugar, non puiden evitar percorrer esa distancia no tempo: ano 1875, o primeiro complexo industrial do Noroeste Peninsular pecha a sua produción pola conxunción de varias circunstancias, a principal, dificultade no finanzamento e ausencia de apoio das Institucións. O persoal, principal capital dun proceso produtivo, vese forzado a emigrar para outras fábricas, noutras terras, sabemos de José Maria Cao, deseñador, que acada recoñecemento na Arxentina.
1878 en subasta pública todo o complexo é vendido a unha nobre foránea, a Marquesa de Cienfuegos, adormecendo durante un século.
Está é a historia de tantas pérdidas, aquela que renovamos con teimosia.
Hoxe semella que estamos no S.XIX, dividid@s e con falta de claridade, a que nos fai falta para dar un paso adiante e outo adiante, para defender a pervivencia do proxecto produtivo e cultural do que moit@s nos gabamos.
A historia, se a coñecemos, pode axudarnos a comprender e loitar polo presente naquilo que realmente merece a pena, e Sargadelos mereceo.
Elisa Pérez Vázquez, Veciña da aldea de Sargadelos.