O texto, que foi analizado no Consello da Xunta e que será remitido de forma inmediata ao Consello Consultivo, desenvolve parte da Lei de Montes e establece tres obxectivos fundamentais: dar maior seguridade xurídica aos aproveitamentos forestais en Galicia; fomentar a multifuncionalidade do monte, coa regulación dos múltiples aproveitamentos que o monte ten; e ordenar o sector forestal, cun rexistro, o primeiro, de todo o conxunto de cooperativas, empresas e industrias que compoñen o sector forestal de Galicia.
Con este triplo propósito, o decreto establece, en primeiro lugar, un principio fundamental: que o dono do monte é o propietario dos recursos forestais que nel se producen e, por tanto, ten dereito ao seu aproveitamento. Así, baixo esta filosofía, regúlanse 4 tipos de aproveitamentos forestais: aproveitamentos madeirables, aproveitamento de pastos, aproveitamento de cortiza de sobreiras e aproveitamento de cogomelos.
Aproveitamentos madeirables
No tocante aos aproveitamentos madeirables, Feijóo explicou que os que se destinen a uso doméstico, en ningún caso, poderán superar os 10 metros cúbicos/anuais por persoa propietaria e enténdense que non poden ser obxecto de comercialización, polo que tan só precisarían de comunicación á Administración forestal. O límite para as comunidades de montes establécese en 150 metros cúbicos anuais.
Unha vez executado un aproveitamento de madeira, en casos de corta, o dono do monte deberá desenvolver as actuacións necesarias para a rexeneración da superficie afectada nun período de tempo non superior a dous anos. As cortas de obrigada execución (preventivas), de acordo coa normativa sobre incendios forestais, só precisarán dunha comunicación previa.
No caso da madeira queimada, a Xunta poderá requirir ao titular do aproveitamento, cando o considere oportuno, que inicie a extracción nun prazo máximo de seis meses da madeira queimada no monte, previo informe do servizo competente en materia de incendios forestais; e naqueles casos nos que, para unha axeitada restauración dos danos causados nos montes ou por razóns de sanidade vexetal, política forestal ou seguridade, deba ser extraída a madeira queimada.
Cómpre salientar que, con este decreto, Galicia se converte na primeira comunidade en desenvolver o regulamento comunitario de dilixencia debida que afecta aos operadores que comercializan madeira e produtos derivados da madeira ao tratarse dun sistema de certificación da madeira que avala a súa orixe e a súa legalidade na corta.
Aproveitamento de pastos
En relación ao aproveitamento de pastos polo gando en montes e terreos forestais, Feijóo destacou que o dereito de pastoreo corresponde ao dono do monte, que poderá autorizalo ou prohibilo.
Con carácter xeral, prohíbese o pastoreo en todos os montes e terreos forestais afectados por incendios forestais, nun prazo de dous anos desde o incendio. No caso de que o terreo estivera arborado, non poderá haber aproveitamento de pastos ata que as adecuadas condicións de restauración da masa arborada, se é o caso, o permitan. En casos excepcionais, con condicións, poderá autorizarse o aproveitamento de pastos antes de dito prazo e sempre que concorran: perdas de difícil ou imposible reparación ou inexistencia de alternativas ao pastoreo nas áreas afectadas.
Aproveitamento de cortiza e de cogomelos, regulados por primeira vez
En terceiro lugar, e sobre o aproveitamento de cortiza de sobreiras, o titular da Xunta explicou que naqueles montes que conten cun instrumento de ordenación ou de xestión aprobado pola Administración forestal, requirirán unicamente notificación previa. E se non teñen instrumento de ordenación, requirirán solicitude de autorización.
Feijóo incidiu, durante a súa intervención, en que tanto a recollida de cortiza como de cogomelos no monte regúlanse por primeira vez a través deste decreto.
No caso do aproveitamento de cogomelos, consensuado coa Federación Micolóxica de Galicia, establécense tres tipos de aproveitamentos: para consumo propio –ata un máximo de 2 quilos por persoa e día, sempre que non sexan produto de plantación-; comerciais –requiren autorización do propietario do monte e estarán sometidos á autorización explícita e por escrito do propietario-; e con fins científicos –limitado a 5 unidades representativas enteiras por especie-.
En todo caso, sinalou Feijóo, o dono do monte poderá coutar unha parte ou a totalidade do seu terreo forestal para prohibir a entrada de persoas sen a súa autorización para a recollida de cogomelos ou froitos. Deberá comunicalo e sinalizalo claramente empregando sinais con lendas similares a: ‘Aproveitamento micolóxico restrinxido. Prohibida a recolleita de cogomelos sen autorización da persoa propietaria ou xestora’.
A recollida de cogomelos para consumo propio ou con fins científicos ou didácticos poderá efectuarse sen necesidade de autorización do propietario e sempre fóra da superficie coutada.
Rexistro de empresas do sector forestal
Por último, cómpre salientar que o documento regula, tamén, o rexistro de empresas do sector forestal (RESTOFOR): as entidades inscritas deberán comunicar anualmente á Administración Forestal a información relativa a súa actividade, para a elaboración de estatísticas do sector. O presidente da Xunta indicou que se trata de 3.000 empresas que representan unha facturación de 1.700 millóns de euros ao ano e que xeran un importante emprego no rural, máis de 20.000 postos de traballo directos.
“En definitiva, presentamos un proxecto de decreto que entendemos ten unha importante repercusión; importante –explicou Feijóo-, porque os aproveitamentos de madeira ascenden en Galicia a 7 millóns de metros cúbicos anuais, supoñen o 60% do total dos aproveitamentos forestais de España, xeran uns ingresos anuais estimados de 240 millóns de euros e supoñen a tramitación administrativa de 50.000 solicitudes ao ano; importante –engadiu-, polo aproveitamento de pastos en montes, fundamentalmente, na aplicación de políticas de prevención contra incendios forestais; e importante –concluíu-, porque por primeira vez en Galicia se regula a recolleita de cortiza (que aínda que non é un aproveitamento típico de Galicia cada vez son máis as persoas, sobre todo nas provincias de Ourense e de Pontevedra, que se interesan por el) e por primeira vez en Galicia se regula para clarificar exactamente como se pode facer a recollida de cogomelos en montes e se establecen condicións específicas para efectuar ou prohibir a dita recollida”.