O ano 1943 estreábase no Gran Teatro de Lugo a primeira zarzuela galega da historia, co primeiro texto en galego publicado despois da guerra civil. A música da obra, titulada Non chores, Sabeliña, posta en escena polos coros lugueses Cantigas e Agarimos e Frores e Silveiras é do insigne músico lucense Gustavo Freire Penelas, curmán do mestre Lugilde Penelas a quen Foz ten dedicada unha rúa, autor de pezas tan coñecidas como Airiños, aires; Festa na Tolda; Rapsodia galega e outras. Naqueles tempos a zarzuela foi levada ós escenarios de media Galicia.
O argumento é sinxelo, trazado coa fina ironía, humorismo e fecundidade imaxinativa do campesiño galego, que se expresa con vocábulos propios da linguaxe popular falado nas aldeas luguesas da Terra Chá; é unha versión mais do tema, tan vello e sempre tan novo, duns quereres de xuventude; sen esquecer tampouco o sentimento de relixiosidade, de morriña, do carácter varonil e nobre que son as notas características das xentes labregas.
Don Xosé Trapero Pardo, o autor do libreto, foi sen dúbida un focego de adopción. Asiduo veraneante na nosa vila perante mais de sesenta anos consecutivos, escribiu centos de artículos sobre Foz, exaltando os seus encantos e atractivos; os personaxes populares; a historia entrañable, vivida día a día ó longo de todo o século pasado, da que foi testemuña de excepción; todo, en fin, o referido ó noso pobo, onde pronunciou incontables conferencias, dixo tódolos pregóns, asistiu a mesas redondas ….
No hall da entrada da súa casa luguesa da Praza de Ferrol penduraba un óleo do pintor Luis G. Pacios, tamén asiduo dos veráns focegos, que don Xosé amosaba todo fachendoso: era un rincón do Prado de Ramos, lugar tan amado polo intelectual, no que sentado mirando para o mar pasaba as horas na súa contemplación, sempre a carón de dona Delia Caetano, a súa muller, persoa de excepcional cultura e sensibilidade.
No primeiro acto da zarzuela aparece un recanto do campo da feira, no que un grupo de mozas están sentadas cada unha diante dunha cesta nas que figuran, para a súa venta, ovos, manteiga, galiñas, froita, etc. As vendedoras entoan a coro unha canción, cuxas últimas estrofas, din : “¡Ai, San Antonio / dame un mozo guapo / da feira de Meira / da feira de Castro!”.
Entra “Xastrico” en escena, decindo : ” ¡Tamén tedes bó gusto!¿Porqué ha de ser o rapaz de Meira ou de Castro? Eu non son daí que son de Marzán, xunto de Foz. Pero, ¡guapo!, á vista está… ¡sufride rapazas, sufride!”.” … A que queira ter a sorte de dar cun mozo de Marzán, de xunto ó mar, que xogue na miña rifa…”.
O autor describe ó personaxe así: ” Un xastre de aldea barulleiro, falador, malicioso, vestido con certa fachenda, pero sen cargar a man nos xestos nin na vestimenta, e coidando que non apareza como … da outra banda”.
Don Xosé introduce na peza costumista, de ambiente campesiño, un elemento próximo ó mar, pero non netamente mariñeiro, evitando así o exotismo.
Acaso por eso o sitúa en Marzán, onde de sempre se alternaron os labores do campo coa faceta mariñeira das súas xentes. Xentes labregas e mariñeiras e lugar onde algún día puido decirse, como escribira Manuel María, “as redes mariñeiras a enxugar están / no medio das medas e os medeiros do pan”.
En Maio de 1992, despois de moitos anos sen ser representada, “Non chores, Sabeliña” foi posta en escena polo Orfeón Lucense, agrupación que fora fundada a finais do século XIX polo insigne músico lugués Xoan Montes.
Naquela ocasión tivemos a honra de presenciar o espectáculo na compaña do entrañable don Xosé Trapero.
Cando saíamos do mesmo, preguntamos ó mestre: ¿ cómo nunha obra que transcorre
toda ela na chaira luguesa, introduce un elemento (“Xastrico”) da beiramar?. Él respostounos:
— “Dalgún xeito Foz tiña que estar presente na miña zarzuela”.
Unha mostra mais do agarimo que don Xosé sentía polo noso pobo.
A última vez que se representou Non chores, Sabeliña foi en xuño de 2006, a cargo de grupo vocal Lugh e a Orquestra Municipal de Xove, baixo a dirección de Xan Carballal. O acto tivo lugar no auditorio da Cidade do Sacramento que leva o nome do autor musical da zarzuela: Gustavo Freire.
Desta forma quedou rexistrado para a posteridade Xastrico, personaxe focego de ficción creado polo que foi ilustre escritor e xornalista, don Xosé Trapero Pardo.
Esta familia naceu arredor de cinco irmáns: Paco, Esperanza, Toñito, Juan José (Sé) e Joaquín. Tocoulles vivir tempos difíciles na xuventude, véndose obrigados algúns deles a emigrar. Na reunión estiveron presentes os tres que se ven na foto: Esperanza, Sé e Joaquín, xunto con fillos, sobriños, etc. Unha reunión entrañable, porque había bastante tempo que a familia non se reunía.
A Garda Civil imputa en calidade de investigada a unha veciña de San Miguel de Reinante de 38 anos de idade como suposta autora dun delito de simulación de delito. A persoa investigada denuncio en dependencias oficiais dous cargos indebidos na súa conta bancaria. Iniciouse entón unha investigación policial comprobando documentalmente que os cargos se corresponden con dúas cotas dun préstamo ao consumo contratado pola investigada e ingresado na súa propia conta. Supostamente a persoa investigada pretendía que a entidade bancaria devolvéselle os importes das cotas domiciliadas tras formular a denuncia ante a Garda Civil. As dilixencias policiais foron remitidas á Autoridade Xudicial
Aproveitouse despois para ver o partido entre Almería e Dépor lembrando "as peñas irmáns que hai polo territorio estatal". A peña burelá agarda repetir nova cita antes do remate da actual tempada coa intención de celebrar éxitos dos distintos equipos que compoñen a estrutura do RC Deportivo.
Destacou a súa importancia para preservar a memoria histórica e recoñecer o esforzo das xeracións que converteron o porto de Celeiro nun referente pesqueiro. Puxo en valor o rico patrimonio mariñeiro e cultural da Mariña, facendo fincapé “que esta exposición é unha oportunidade para recoñecer o esforzo e a dedicación das persoas que ao longo de cen anos contribuíron ao crecemento e consolidación do porto celeirense”. A mostra, situada na sede da confraría, inclúe maquetas de barcos, fotografías, vídeos históricos, pinturas dos patróns maiores e obxectos singulares como a acta fundacional e maquinaria antiga. A visita complétase cun percorrido por espazos emblemáticos como a lonxa e o porto. Os actos do centenario culminarán coas XXVIII Xornadas Técnicas de Difusión do Sector Pesqueiro, un referente anual do sector.
Este evento anual destaca pola súa coidada selección musical e por ofrecer unha experiencia única na localidade lucense de Vilalba. Tras o éxito da pasada edición, que superou os 6.000 asistentes e contou con actuacións destacadas como as de Iván Ferreiro, Dorian e El Columpio Asesino, o FIV segue apostando por grandes nomes do indie nacional. As primeiras confirmacións do cartel serán anunciadas nas vindeiras semanas, mantendo a emoción e as expectativas para esta nova cita.
Nesta actuación, que serve de antesala para conmemorar o 25N, Día Internacional da Eliminación da Violencia contra a Muller, a coñecida maga realiza unha defensa da igualdade a través da maxia. O espectáculo é para todos os públicos e celebrarase na Casa dá Cultura de Cariño a partir das 18:30 horas. Conta con entrada libre e gratuíta ata completar aforo, polo que todos os interesados poderán acudir sen ter que realizar unha reserva previa.
Foi recibido no Concello polo alcalde, Dani Vega quen explicou que “dentro das visitas que estamos tendo en Ribadeo, recibimos ao Comandante Naval da Coruña e de Ferrol, o capitán de Fragata Javier García, que nos expuxo todo o tipo de propostas e de colaboracións que vamos ter con eles. E desde logo parécenos unha proposta interesante para tamén ter unha relación cos institutos, cos centros educativos e tamén co traballo que realiza en toda esta zona, desde Ribadeo ata A Coruña”. Vega engadiu: “nosoutros dentro da colaboración que estamos tendo con todas as administracións, creo que é positivo seguir nesta liña”.
